Een werkplek middenin de maatschappij
Artsen M+G werken niet in het ziekenhuis, maar in de wijk, bij een GGD, bij landelijke instituten als het RIVM, het Instituut Fysieke Veiligheid en Veilig Thuis. Maar ook op scholen, in gemeentehuizen, bij defensie of zorgverzekeraar, in de stad of op het platteland. Precies dát maakt het werk als jeugdarts, arts infectieziektebestrijding, arts medische milieukunde, arts tuberculosebestrijding, vertrouwensarts en arts M+G zo bijzonder.
Veelzijdig werkterrein
Van tuberculosebestrijding tot obesitas, van antibioticaresistentie tot lijkschouwing, en van megastallen tot een gesprek over depressie met een puber. Het werkterrein van een arts M+G en profielarts is veelzijdig en breed. Gemeenschappelijke deler: je zet je niet alleen in voor de individuele patiënt, maar voor de gehele bevolking. Want je praat, afhankelijk van je profiel, met kinderen of met een gemeentebestuur, met verslaafden of met de overheid, met ouders of met slachtoffers van een misdrijf, met zorginstellingen of met zorgverzekeraars.
Je signaleert belangrijke risico’s voor de gezondheid van bevolkingsgroepen of de algemene volksgezondheid, geeft advies en voert interventies uit als dat nodig is. Kortom: als arts M+G heb je een afwisselende, verantwoordelijke en belangrijke baan met een grote maatschappelijke relevantie.
De KNMG gedragscode voor artsen
De KNMG gedragscode geldt voor alle BIG-geregistreerde artsen, ongeacht in welk land je je vak uitoefent en ongeacht of je werkzaam bent in care, cure of preventie. De regels in de gedragscode zijn van toepassing op alle werkzaamheden die artsen uitvoeren: van behandelingen tot medische beoordelingen en adviezen. Ook zijn de regels van toepassing op alle rollen die een arts kan vervullen: van medicus, duider en partner tot richtinggever en vernieuwer¹. Daarnaast is de gedragscode relevant voor geneeskundestudenten, die hiermee tijdens hun studie waaronder coschappen en stages een goede basis hebben voor hun handelen. Bovendien biedt deze gedragscode houvast aan patiënten, werkgevers, zorgaanbieders en de samenleving als geheel: zij kunnen hierin lezen wat ze van een arts kunnen verwachten en hoe zij daarbij ondersteuning kunnen bieden.
De 15 regels van de gedragscode
- Als arts zet je de gezondheid en het welzijn van de patiënt voorop en breng je de patiënt geen onnodige schade toe. Dat doe je vanuit goed hulpverlenerschap.
- Als arts draag je bij aan de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg.Je behandelt iedereen in gelijke gevallen gelijk en in ongelijke gevallen ongelijk, en je discrimineert dan ook niet.
- Als arts respecteer je de autonomie van de patiënt. Je nodigt de patiënt uit tot gezamenlijke besluitvorming en stelt haar of hem in staat een geïnformeerde beslissing te nemen.
- Als arts ga je respectvol om met je patiënt en neem je professionele grenzen in acht. Je onthoudt je van ongewenst, grensoverschrijdend en ontwrichtend gedrag.
- Als arts bewaak en bevorder je de vertrouwensrelatie met de patiënt. Je houdt geheim wat je tijdens je beroepsuitoefening te weten komt over de patiënt.
- Als arts zorg je goed voor je eigen veiligheid, gezondheid en welzijn. Je zoekt hulp als dit nodig is.
- Als arts verleen je goede zorg in overeenstemming met de professionele standaard,
waaronder kwaliteitsstandaarden.
- Als arts blijf je binnen de grenzen van je eigen kennen en kunnen. Ook onthoud je je van handelingen en uitingen die daarbuiten liggen.
- Als arts neem je verantwoordelijkheid voor je handelen. Je stelt je open, leerbaar en toetsbaar op.
- Als arts ga je respectvol om met je collega’s. Je adviseert, begeleidt en steunt hen en werkt met hen samen. Je onthoudt je van ongewenst, grensoverschrijdend of ontwrichtend gedrag.
- Als je als arts geen gevolg kunt geven aan de hulpvraag van de patiënt vanwege je geweten, dan stel je haar of hem hiervan op de hoogte en breng je haar of hem in contact met een collega. Een beroep op je geweten mag niet leiden tot ernstig nadeel bij de patiënt.
- Als arts voorkom je belangenverstrengeling die de patiënt of die het vertrouwen in de gezondheidszorg kan schaden. Je bent transparant over je overige belangen.
- Als arts ben je maatschappelijk betrokken. Je erkent en signaleert de invloed van maatschappelijke factoren op gezondheid en welzijn. Zo draag je bij aan het verbeteren
van de volksgezondheid.
- Als arts ben je je bewust van de relatie tussen gezondheid, klimaat en milieu. Je zet je in
voor een duurzame zorgsector en gezonde leefwereld.
- Als arts draag je naar vermogen bij aan het bevorderen van de geneeskunde en de gezondheidszorg als geheel.
¹ De rollen van de arts in 2040. Kernwaarden en verhouding tot de samenleving. KNMG: 2021 (beschikbaar via: www.arts2040.nl)
Waarom een gedragscode voor artsen?
Als beroepsgroep hebben wij, artsen, een belangrijke verantwoordelijkheid: elke patiënt moet kunnen rekenen op goede zorg. Dat vraagt om heldere normen en waarden, waar elke arts zich aan kan en wil houden. Die aansluiten bij onze praktijk en een concrete invulling geven aan onze Artseneed. De KNMG-Gedragscode voor artsen voorziet in die behoefte. De code geeft aan wat wij als artsen belangrijk vinden in relatie tot onze patiënten, collega’s, de samenleving en onszelf. Zo biedt de code een leidraad voor ons professioneel handelen.
Hoe gebruik je de KNMG-Gedragscode?
De regels in de gedragscode zijn niet statisch en absoluut: ze moeten altijd gezien worden in de actuele en concrete context. Dit vraagt om inzicht en reflectie van jou als arts. Het is dan ook raadzaam om regelmatig met elkaar in gesprek te gaan over de toepassing van de gedragscode in de dagelijkse praktijk. Hierbij kun je de Ethische Toolkit van de KNMG raadplegen als richtingwijzer bij ethische vragen waar je dagelijks mee geconfronteerd zou kunnen worden. Deze toolkit is een online naslagwerk op het gebied van medische ethiek en is beschikbaar via www.ethischetoolkit.nl.
Heb je vragen over de KNMG-Gedragscode of heb je een juridisch of medisch-ethisch dilemma, dan kun je ook contact opnemen met de KNMG-Artseninfolijn. Dat kan op telefoonnummer 088 – 440 42 42 of per e-mail: artseninfolijn@fed.knmg.nl.