Arts Maatschappij + Gezondheid in tijden van corona. Column door Elise Buiting.

Ik wilde eigenlijk een column schrijven over mijn werk als vertrouwensarts. Hoe moeilijk het soms is om informatie te krijgen over kinderen in de knel. Veel collega’s delen waar nodig ruimhartig hun informatie, maar helaas niet allemaal. Er zijn collega’s die hun mond stijf dicht houden, ook als het gaat om kindermishandeling. Maar omdat we sinds enkele weken leven in een nieuwe werkelijkheid, is dit thema ineens veel minder actueel. Wat  gisteren belangrijk was, is vandaag even vergeten. Corona is onze nieuwe werkelijkheid. Corona is in korte tijd in al onze poriën gekropen en beheerst ons leven, ons werk en onze geliefden.

Als vertrouwensarts bij Veilig Thuis werk ik min of meer als vanouds. Meldingen genoeg. Een bijna lock-down is voor veel gezinnen een regelrechte ramp. Maar het valt niet mee om mensen te helpen bij hun problemen, want sinds corona is er veel op slot. Vele niet corona-gerelateerde medische zorg staat on hold. Met gevolgen voor de huisartsenzorg, GGZ en verslavingszorg voor onze kwetsbare doelgroep. In het sociale veld is dat niet anders. Jeugdzorgwerkers, Raad voor de kinderbescherming en maatschappelijk werkers werken vanuit thuis. Afspraken worden afgezegd of omgezet in belafspraken. Samen met de sluiting van de scholen en kinderdagcentra maakt het de bestrijding van kindermishandeling en huiselijk geweld niet makkelijker. We maken er maar het beste van. Inmiddels regelmatig met handschoenen en mondkapjes of spatschermen op kantoor tussen ons en de mensen die we proberen te helpen.

Als voorzitter van de KAMG en lid van de algemene vergadering van de KNMG ben ik in een andere dynamiek verzeild geraakt. Ik denk mee over persoonlijke beschermingsmiddelen, over korte en lange termijn keuzen in de gezondheidszorg, over de opvang van daklozen en over het ronselen en op de juiste plek inzetten van -al dan niet BIG-geregistreerd- personeel. En ik neem taken over van actieve collega’s binnen de KAMG, die dag en nacht in touw zijn om de crisis te bestrijden.

Corona is een bedreiging voor onze maatschappij én gezondheid. Dus artsen Maatschappij + Gezondheid hebben het druk. Artsen M+G in de publieke gezondheidszorg zijn bij crisis onontbeerlijk bij het adviseren over collectieve maatregelen die institutionele en professionele domeingrenzen overstijgen[1]. Artsen M+G werken bij landelijke instellingen zoals het RIVM, het Instituut Fysieke Veiligheid, Zorgverzekeraars en vaccinontwikkelaars. Anderen zijn bij GGD-en regionaal actief in de crisis- en infectieziektenbestrijding. Ze nemen coronatests af en doen contactonderzoek. Ze geven advies en voorlichting aan publiek, instellingen en instanties. Houden het rijksvaccinatieprogramma op peil. En zorgen voor de benodigde sociaal-medische kennis in lokale-, regionale- en landelijke crisisteams.

Gelukkig zijn er nog artsen M+G. Niet zoveel meer. Ons aantal is sinds 2000 afgenomen met ruim 40%; van 1200 tot minder dan 700. Het nieuwe landelijk opleidingsplan arts M+G dat het vak aantrekkelijk maakt voor geneeskundestudenten, werkgevers én universiteiten kan soelaas bieden. En dat is goed nieuws voor de BV Nederland. Want naast onze reguliere taken in de publieke gezondheid, is ook dit ons bestaansrecht: het bestrijden van rampen en crisis op het gebied van de volksgezondheid. Om er met collectieve maatregelen voor te zorgen dat de omvang van de coronaramp beperkt blijft, zodat de maatschappij min of meer blijft draaien en de curatieve zorg zo goed mogelijk haar werk kan blijven doen.

Elise Buiting, arts Maatschappij + Gezondheid, vertrouwensarts en voorzitter KAMG.

[1] Marielle Jambroes, Marie-Louise Essink-Bot, Thomas Plochg, Boukje Zaadstra en Karien Stronks. De Nederlandse publieke gezondheidszorg: 10 kerntaken en een nieuwe definitie. NTvG 27-09-2013