Prinsjesdag 2023 | KAMG: “Armoedebestrijding en Nederland gezonder maken gaan hand in hand”

Het kabinet besteedt dit jaar in de Troonrede veel aandacht aan kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief. Positief nieuws is dat het pakket aan maatregelen van €2 miljard per jaar om de koopkracht van gezinnen en mensen met een laag (midden)inkomen te verbeteren effect lijkt te hebben. Het aantal kinderen dat opgroeit in armoede daalt bijvoorbeeld met 2,1% vergeleken met de start van het kabinet. Dit doen ze bijvoorbeeld door het kindgebonden budget te verhogen en huurtoeslag te verhogen. Meer financiële draagkracht vertaalt zich echter niet een op een door in het verbeteren van de gezondheid. Gezonde keuzes zijn voor veel mensen, arm en rijk, niet vanzelfsprekend, omdat de schappen van de supermarkten vol liggen met ongezonde producten buiten de schijf van vijf, omdat er geen geschikte en gezonde woonruimte beschikbaar is of de wijk niet uitnodigt tot bewegen. 

Integraal beleid
Integraal beleid lijkt op bestaanszekerheid te ontbreken: armoedebestrijding en Nederland gezonder maken gaan hand in hand. Het is te kort door de bocht om te denken dat de gezondheid van Nederlanders verbetert als we enkel investeren in armoedebestrijding en het versterken van bestaanszekerheid. Tekenend hiervoor: het kabinet maakt €166 miljoen vrij voor gratis schoolmaaltijden voor kinderen op scholen in wijken met veel lage inkomensgezinnen. Daarbij legt het kabinet nergens de link met gezondheid met een gezonde schoolmaaltijd. 

Klimaat en leefomgeving
Bij klimaat en leefomgeving beleid zien we dat gezondheid steeds meer een factor wordt in beleid. Het kabinet investeert in schonere lucht via het schone lucht akkoord en investeert komend jaar €211 miljoen in schoon water. De betaalbaarheid van duurzame en gezonde keuzes blijft wel een zorg. De energietoeslag voor mensen met een laag inkomen verdwijnt, net als het energieplafond. 

Beleid past niet in losse subsidies
Beleid rond gezondheid en leefstijl lijkt ad hoc in met name losse subsidies te zitten of wordt overgelaten aan de lokale overheid. In 2024 en 2025 gaat het overgrote deel van het preventiebudget, bijna 3 ton, naar de ‘lokale aanpak’. Dit gaat om de uitvoering van de SPUK en gezondheidsbevordering in het kader van het GALA. De landelijke overheid lijkt geen grote rol voor zichzelf te zien om gedurfde keuzes te maken op het gebied van preventie, behalve dat zij de ambities van het Nationaal Preventieakkoord willen voortzetten. Zie tabel 1.10 gezondheidsbeleid hieronder.  

Zet Volksgezondheid op 1.
Volksgezondheid vraagt om een goede basis voor iedereen. Volksgezondheid komt tot stand in een solidaire, hechte maatschappij, waarin het bestuur stevig optreedt tegen alle vormen van racisme en discriminatie. Terecht heeft het kabinet veel aandacht voor de jonge generatie. Het wil kinderen ondersteunen om gezond, gelukkig – en rookvrij! – op te groeien, als sterk fundament voor de samenleving van morgen. 

Als artsen Maatschappij + Gezondheid blijven we ons inzetten voor de thema’s preventie en gezondheidsbevordering, gesteund door de aandacht voor bestaanszekerheid en armoedebestrijding.